Ας μάθουμε τον Εμμηνορροϊκό Κύκλο…

Το αναπαραγωγικό σύστημα των γυναικών, σε αντίθεση με εκείνο των ανδρών, υφίσταται τακτικές κυκλικές αλλαγές που μπορούν να θεωρηθούν τελεολογικά ως περιοδική προετοιμασία για τη γονιμοποίηση και την εγκυμοσύνη. ( Ναι… Οι γυναίκες έχουν ένα ελαφρώς πιο πολύπλοκο σύστημα…) Οι γυναίκες παράγουν γαμέτες σε μηνιαίους κύκλους (ο μέσος όρος είναι 28 ημέρες από την έναρξη μιας περιόδου έως την έναρξη της επόμενης- το φυσιολογικό εύρος είναι 24-35 ημέρες).

Οι κύκλοι αυτοί ονομάζονται εμμηνορυσιακοί κύκλοι επειδή χαρακτηρίζονται από μια περίοδο αιματηρής έκκρισης από τη μήτρα που διαρκεί από 3-7 ημέρες. Αυτός ο μηνιαίος κύκλος μπορεί να περιγραφεί από τις αλλαγές που συμβαίνουν στα ωοθυλάκια στις ωοθήκες, ως ωοθηκικός κύκλος, ή από τις αλλαγές που συμβαίνουν στο ενδομήτριο, ως κύκλος της μήτρας. Ο ωοθηκικός κύκλος μπορεί να ταξινομηθεί σε 3 στάδια: την ωοθυλακική φάση , την ωορρηξία και την ωχρινική φάση και ο κύκλος της μήτρας μπορεί ομοίως να ταξινομηθεί σε 3 στάδια: την εμμηνορρυσιακή φάση, την πολλαπλασιαστική φάση και την εκκριτική φάση.

Η πρώτη ημέρα της εμμήνου ρύσεως είναι η πρώτη ημέρα του κύκλου. Το σημείο αυτό επιλέχθηκε για την έναρξη του κύκλου επειδή η εμμηνορρυσιακή αιμορραγία είναι ένα φυσικό σημείο που παρατηρείται εύκολα. Τώρα ας μιλήσουμε λίγο για τις ορμόνες.

Πρώτα απ’ όλα, τι είναι οι ορμόνες; Οι ορμόνες είναι οι χημικοί αγγελιοφόροι του σώματός σας. Ταξιδεύουν στην κυκλοφορία του αίματός προς τους ιστούς ή τα όργανα. Λειτουργούν αργά, με την πάροδο του χρόνου, και επηρεάζουν πολλές διαφορετικές διαδικασίες, όπως: Μεταβολισμό – πώς το σώμα παίρνει ενέργεια από τις τροφές που καταναλώνουμε κ.λπ. Οι ορμόνες εκκρίνονται με αρνητική και θετική ανατροφοδότηση για τον έλεγχο του εμμηνορροϊκού κύκλου. Και θα πάω κατευθείαν να σας εξηγήσω για να μην μπερδευτείτε! Η έκκριση ορμονών ξεκινά στον υποθάλαμο όπου η εκλυτική ορμόνη των γοναδοτροπινών (GnRH) εκκρίνεται με παλμικό τρόπο μόλις ξεκινήσει η εφηβεία. Η GnRH στη συνέχεια μεταφέρεται στην πρόσθια υπόφυση, όπου ενεργοποιεί έναν πρωτεϊνικό υποδοχέα που παρέχει σήμα στην πρόσθια υπόφυση να εκκρίνει τη διεγερτική ωοθυλακιοτρόπο ορμόνη (FSH) και την ωχρινοτρόπο ορμόνη (LH). Εντός του ωοθυλακίου των ωοθηκών υπάρχουν 2 τύποι κυττάρων.

Η LH διεγείρει τον πρώτο τύπο κυττάρων (κύτταρα theca) για την παραγωγή προγεστερόνης και ανδροστενεδιόνης και η FSH διεγείρει τον δεύτερο τύπο κυττάρων (κύτταρα granulosa) για τη μετατροπή της ανδροστενεδιόνης σε τεστοστερόνη και στη συνέχεια σε 17-β-οιστραδιόλη, μια στεροειδής ορμόνη οιστρογόνου. Αν αυτό σας βοηθάει, μπορείτε να δείτε αυτό το λειτουργικό σύστημα ως ένα φαινόμενο ντόμινο, καθώς το ένα στάδιο διεγείρει το άλλο προκειμένου να παραχθεί μια ορμόνη. Έτσι, καθώς τα επίπεδα της 17-β-οιστραδιόλης ή της προγεστερόνης αυξάνονται με βάση τις φάσεις του εμμηνορροϊκού κύκλου, υπάρχει αρνητική ανατροφοδότηση προς την πρόσθια υπόφυση για να μειωθούν τα επίπεδα της FSH και της LH που παράγονται και, στη συνέχεια, τα επίπεδα της 17-β-οιστραδιόλης και της προγεστερόνης που παράγονται. Εξαίρεση σε αυτό αποτελεί η ωορρηξία (θα εξηγήσω σε λίγο).

Για να συνεχίσουμε με τον εμμηνορροϊκό κύκλο, είναι απαραίτητο να ορίσουμε τι είναι ένα ωοθυλάκιο και τι είναι μια ωοθήκη. Ένα ωοθυλάκιο δεν είναι αυγό! Ένα ωοθυλάκιο είναι ένας μικρός σάκος υγρού στις ωοθήκες που περιέχει ένα αναπτυσσόμενο ωάριο. Η ωοθήκη είναι μία από ένα ζεύγος γυναικείων αδένων στους οποίους σχηματίζονται τα ωάρια και παράγονται οι γυναικείες ορμόνες οιστρογόνα και προγεστερόνη. Θα πρέπει να αναφέρουμε ότι οι ορμόνες αυτές παίζουν σημαντικό ρόλο στα γυναικεία χαρακτηριστικά, όπως η ανάπτυξη των μαστών, το σχήμα του σώματος και η τριχοφυΐα. Συμμετέχουν επίσης στον εμμηνορροϊκό κύκλο, τη γονιμότητα και την εγκυμοσύνη.

Τώρα , ας αναλύσουμε τον μηχανισμό του κύκλου.

Φάση 1: Η ωοθυλακική ή πολλαπλασιαστική φάση

Η πρώτη φάση του εμμηνορροϊκού κύκλου είναι η ωοθυλακική ή πολλαπλασιαστική φάση. Εμφανίζεται από την πρώτη έως την 14η ημέρα του εμμηνορροϊκού κύκλου (περίπου), με βάση τη μέση διάρκεια των 28 ημερών. Η ωοθυλακική φάση είναι πραγματικά τόσο σημαντική και μοναδική επειδή η μεταβλητότητα στη διάρκεια του εμμηνορροϊκού κύκλου οφείλεται στις διακυμάνσεις στη διάρκεια της ωοθυλακικής φάσης. Η κύρια ορμόνη κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης είναι τα οιστρογόνα (συγκεκριμένα η 17-β-οιστραδιόλη, όπως ήδη αναφέραμε). Η αύξηση αυτής της ορμόνης συμβαίνει από την ανοδική ρύθμιση των υποδοχέων της FSH εντός του ωοθυλακίου στην αρχή του κύκλου. Ωστόσο, καθώς η ωοθυλακική φάση προχωρά προς το τέλος της, οι αυξημένες ποσότητες 17-β-οιστραδιόλης θα παρέχουν αρνητική ανατροφοδότηση στην πρόσθια υπόφυση και αυτή θα αυξήσει το ενδομητρικό στρώμα της μήτρας, αυξάνοντας το βάθος των αρτηριών που τροφοδοτούν το ενδομήτριο.

Επιπλέον, η 17-β-οιστραδιόλη δημιουργεί κανάλια μέσα στον τράχηλο της μήτρας, επιτρέποντας την είσοδο του σπέρματος.Τα κανάλια δημιουργούνται μέσα στις άφθονες, υδαρείς και ελαστικές αλλαγές του τραχηλικού βλεννογόνου. Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης, ένας αριθμός ωοθυλακίων αρχίζει να αναπτύσσεται, αλλά στο τέλος μόνο ένα αρχέγονο ωοθυλάκιο θα γίνει το επιλεγμένο ώριμο ωοθυλάκιο. Τα γύρω ωοθυλάκια θα εκφυλιστούν. Και όλα αυτά προετοιμάζουν το ωοθυλάκιο για την ωορρηξία, το επόμενο βήμα.

Ωορρηξία

Μην λέτε ότι η ωορρηξία είναι μια φάση. Ακούω συνέχεια ότι ξέρετε “μάθετε τις τρεις φάσεις του κύκλου σας”, “τη φάση της ωορρηξίας σας” κ.λπ. Αλλά όχι, όχι , όχι, όχι, όχι, όχι… Η ωορρηξία είναι ένα γεγονός που συμβαίνει και αυτό είναι όλο. Μπορούμε να πούμε ότι είναι μια σημαντική γραμμή μεταξύ των δύο φάσεων που συζητάμε. Τώρα λοιπόν που το ξεκαθάρισα αυτό, μπορούμε να προχωρήσουμε παρακάτω. Η ωορρηξία συμβαίνει 14 ημέρες πριν από την εμμηνόρροια με έναν μέσο κύκλο 28 ημερών, η ωορρηξία συμβαίνει την 14η ημέρα.

Στο τέλος της πολλαπλασιαστικής φάσης( φάση 1), η ωρίμανση των ωοθυλακίων συμβάλλει στην πραγματικά υψηλή παραγωγή της 17-β-οιστραδιόλης. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου μόνο και ξαναλέω μόνο, η 17-β-οιστραδιόλη παρέχει θετική ανατροφοδότηση για την παραγωγή FSH και LH. . Τα υψηλά επίπεδα FSH και κυρίως LH που υπάρχουν κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου ονομάζονται κύμα LH. Ως αποτέλεσμα, το ώριμο ωοθυλάκιο σπάει και απελευθερώνεται ένα ωάριο(ωάριο). Οι αλλαγές στον τράχηλο της μήτρας, όπως ξεκίνησαν κατά τη διάρκεια της ωοθυλακικής φάσης, οξύνονται περαιτέρω, οδηγώντας σε αυξημένο, πιο υδατικό τραχηλικό βλεννογόνο για να φιλοξενήσει καλύτερα το πιθανό σπέρμα-τα επίπεδα της 17-β-οιστραδιόλης πέφτουν στο τέλος της ωορρηξίας.

Φάση 2: Η ωχρινική ή εκκριτική φάση

Η επόμενη φάση του εμμηνορροϊκού κύκλου είναι η ωχρινική ή εκκριτική φάση. Η φάση αυτή λαμβάνει χώρα πάντα από την 14η έως την 28η ημέρα του κύκλου. Η προγεστερόνη που διεγείρεται από την LH είναι η κυρίαρχη ορμόνη κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης για την προετοιμασία του ωχρού σωματίου και του ενδομητρίου για πιθανή εμφύτευση γονιμοποιημένου ωαρίου. Καθώς τελειώνει η ωχρινική φάση, η προγεστερόνη θα παρέχει αρνητική ανατροφοδότηση στην πρόσθια υπόφυση για να μειώσει τα επίπεδα της FSH και της LH. Το ωχρό σωμάτιο είναι μια δομή που σχηματίζεται στην ωοθήκη στο σημείο της ρήξης του ώριμου ωοθυλακίου για την παραγωγή 17-β-οιστραδιόλης και προγεστερόνης. Το ενδομήτριο προετοιμάζεται αυξάνοντας την αγγειακή του παροχή και διεγείροντας περισσότερες βλεννώδεις εκκρίσεις λόγω διέγερσης της προγεστερόνης.

Σε αντίθεση με τις αλλαγές του τραχηλικού βλεννογόνου που παρατηρούνται κατά την πολλαπλασιαστική φάση και την ωορρηξία, η προγεστερόνη μειώνει και πυκνώνει τον τραχηλικό βλεννογόνο καθιστώντας τον μη ελαστικό, καθώς η περίοδος γονιμοποίησης έχει παρέλθει και η είσοδος του σπέρματος δεν αποτελεί πλέον προτεραιότητα. Επιπλέον, η προγεστερόνη αυξάνει τη θερμοκρασία του σώματος( αυτό είναι πρωταρχικής σημασίας αν θέλουμε να εντοπίσουμε την ημέρα της ωορρηξίας μας!). Κοντά στο τέλος αυτής της φάσης, τα επίπεδα της 17-β-οιστραδιόλης και της προγεστερόνης στο πλάσμα παράγονται από το ωχρό σωμάτιο. Εάν προκύψει εγκυμοσύνη, ένα γονιμοποιημένο ωάριο ( αυτό είναι το αποτέλεσμα του συνδυασμού του ωαρίου και του σπερματοζωαρίου) εμφυτεύεται μέσα στο ενδομήτριο και το ωχρό σωμάτιο θα παραμείνει και θα διατηρήσει τα επίπεδα των ορμονών. Ωστόσο, εάν δεν εμφυτευτεί γονιμοποιημένο ωάριο, τότε το ωχρό σωμάτιο υποχωρεί και τα επίπεδα της 17-β-οιστραδιόλης και της προγεστερόνης στον ορό μειώνονται ραγδαία.

Όταν τα επίπεδα των ορμονών μειώνονται, το στρώμα του ενδομητρίου, όπως έχει αλλάξει κατά τη διάρκεια του εμμηνορροϊκού κύκλου, δεν είναι σε θέση να διατηρηθεί. Αυτό ονομάζεται έμμηνος ρύση και συμπίπτει με την έναρξη της ωοθυλακικής φάσης. Η συνήθης διάρκεια της εμμήνου ρύσεως είναι 3-5 ημέρες, αλλά ροές τόσο σύντομες όσο 1 ημέρα και τόσο μεγάλες όσο 8 ημέρες μπορεί να εμφανιστούν σε μια φυσιολογική γυναίκα. Η ποσότητα της απώλειας αίματος μπορεί να κυμαίνεται από ελαφρά κηλίδωση έως 80 mL και ο μέσος όρος είναι 30 mL.