Πιστεύετε ότι έχετε επινεφριδιακή κόπωση; Τον τελευταίο καιρό η κόπωση των επινεφριδίων είναι ένα πραγματικά δημοφιλές θέμα στον τομέα της υγείας, αλλά η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχουν επιστημονικές αποδείξεις που να υποστηρίζουν την κόπωση των επινεφριδίων ως πραγματική ιατρική κατάσταση. Ο όρος αυτός έχει χρησιμοποιηθεί για να εξηγήσει μια ομάδα συμπτωμάτων όπως πόνους στο σώμα, κόπωση, νευρικότητα, διαταραχές του ύπνου και πεπτικά προβλήματα που εμφανίζονται σε άτομα που βρίσκονται υπό μακροχρόνιο ψυχικό, συναισθηματικό ή σωματικό στρες. Έτσι, δεν είναι ότι τα επινεφρίδια σας είναι κουρασμένα ή κάτι τέτοιο. Πρόκειται περισσότερο για δυσλειτουργία των επινεφριδίων και για το πώς το χρόνιο στρες επηρεάζει αρνητικά την καλή λειτουργία των επινεφριδίων σας και κυρίως του άξονα Υποθάλαμος-υπόφυση-επινεφρίδια. Μπορείτε να πάτε και να διαβάσετε την ανάρτησή μου για το βραχυπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο στρες εδώ.
Πριν περάσουμε στον τρόπο υποστήριξης των επινεφριδίων και των ορμονών σας γενικότερα, ας αναλύσουμε πρώτα λίγο τη δομή, τη λειτουργία και τον μηχανισμό του άξονα Υποθάλαμος-υπόφυση-επινεφρίδια.
Τα επινεφρίδια, γνωστά και ως υπερνεφρικοί αδένες, είναι μικροί, τριγωνικού σχήματος αδένες που βρίσκονται στην κορυφή και των δύο νεφρών. Τα επινεφρίδια αποτελούνται από δύο μέρη – τον φλοιό και τον μυελό – που το καθένα είναι υπεύθυνο για την παραγωγή διαφορετικών ορμονών.
Λειτουργία του μυελού των επινεφριδίων.
Ο μυελός των επινεφριδίων είναι υπεύθυνος για την παραγωγή κατεχολαμινών ή ορμονών τύπου αδρεναλίνης, όπως η επινεφρίνη και η νορεπινεφρίνη. Όλοι έχουμε βιώσει αυτό το ξαφνικό αίσθημα πανικού και άγχους όταν κάτι συμβαίνει ξαφνικά και απροσδόκητα και φοβόμαστε. Αυτή η αντίδραση ”μάχης ή φυγής” προκαλείται από την ξαφνική απελευθέρωση αδρεναλίνης από τα επινεφρίδια μας. Η αδρεναλίνη, όπως την αποκαλούμε γενικά, μπορεί να αναλυθεί σε δύο διαφορετικές ορμόνες που παράγει ο μυελός των επινεφριδίων: την επινεφρίνη και τη νορεπινεφρίνη.
Λειτουργία του φλοιού των επινεφριδίων.
Ο φλοιός των επινεφριδίων παράγει μια ομάδα ορμονών που είναι απαραίτητες για την ισορροπία των υγρών και των ηλεκτρολυτών (αλάτων) στο σώμα, όπως η κορτιζόλη και η αλδοστερόνη. Ο φλοιός των επινεφριδίων παράγει επίσης μικρές ποσότητες ορμονών του φύλου (οι περισσότερες ορμόνες του φύλου παράγονται από τους όρχεις και τις ωοθήκες). Τα τρία στρώματα του φλοιού των επινεφριδίων είναι:
- Η σπειραματική ζώνη (ZG) είναι η πιο επιφανειακή στιβάδα του φλοιού των επινεφριδίων και παράγει την ορμόνη αλδοστερόνη καθώς και κάποιες μικρές ποσότητες προγεστερόνης (μια ορμόνη του φύλου).
- Η στηλιδωτή ζώνη(ZF) είναι η μεσαία ζώνη του φλοιού των επινεφριδίων και παράγει κυρίως κορτιζόλη.
- Η δικτυωτή ζώνη (Zona reticularis, ZR) είναι η πιο εσωτερική ζώνη του φλοιού των επινεφριδίων και γειτνιάζει με τον μυελό των επινεφριδίων. Οι λειτουργίες της δικτυωτής ζώνης είναι η αποθήκευση χοληστερόλης για τη στεροειδογένεση (παραγωγή στεροειδών ορμονών) και η έκκριση ορμονών του φύλου, όπως τα οιστρογόνα, και η τεστοστερόνη (σε μικρές ποσότητες).
Η έκκριση της κορτιζόλης ελέγχεται μέσω του άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων (HPA). Ο άξονας υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων, ή άξονας HPA, είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για να αναπαραστήσει την αλληλεπίδραση μεταξύ του υποθαλάμου, της υπόφυσης και των επινεφριδίων. Η πορεία του άξονα έχει ως αποτέλεσμα την παραγωγή κορτιζόλης. Όταν συμβαίνει κάτι στρεσογόνο, η αρχική αντίδραση διαμεσολαβείται από το συμπαθητικό νευρικό σύστημα. Αυτό προκαλεί την απελευθέρωση των ορμονών επινεφρίνη και νορεπινεφρίνη, οι οποίες προκαλούν σωματικές αντιδράσεις στο στρες, όπως η αύξηση του καρδιακού ρυθμού.
Περίπου 10 δευτερόλεπτα μετά από αυτή την αρχική αντίδραση, διεγείρεται ο άξονας HPA. Ο υποθάλαμος απελευθερώνει τον παράγοντα απελευθέρωσης κορτικοτροφίνης (CRF) και αυτός μεταφέρεται μέσω της κυκλοφορίας του αίματος στην υπόφυση η οποία στη συνέχεια παράγει την αδρενοκορτικοτροφική ορμόνη (ACTH). Αυτή μεταφέρεται επίσης από την κυκλοφορία του αίματος στα επινεφρίδια. Ο φλοιός των επινεφριδίων παράγει κορτικοστεροειδή, με σημαντικότερο την κορτιζόλη.
Η κορτιζόλη κινητοποιεί τη γλυκόζη που είναι αποθηκευμένη στο ήπαρ και αυξάνει το σάκχαρο στο αίμα. Αυτό παρέχει στον οργανισμό μια συνεχή παροχή ενέργειας για την αντιμετώπιση του στρεσογόνου παράγοντα. Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι το σώμα σας δίνει προτεραιότητα στην παραγωγή κορτιζόλης σε σχέση με τις ορμόνες του φύλου σας, διότι όταν υπάρχει πιθανή απειλή, μειώνει τις λιγότερο απαραίτητες για την επιβίωση λειτουργίες( π.χ. Αν πρόκειται να σας επιτεθεί μια αρκούδα, πιστέψτε με το σώμα σας δεν θα σκεφτεί την ωορρηξία ή την εγκυμοσύνη αλλά να τρέξει γρήγορα ή να επιτεθεί!-Για αυτό το λόγο το χρόνιο στρες οδηγεί σε ορμονικές ανισορροπίες).
Μετά λοιπόν από όλα αυτά που συζητήσαμε, ας αναφέρουμε τι μπορούμε να κάνουμε για να υποστηρίξουμε και να ενισχύσουμε τα επινεφρίδια.
- Μείωση των επιπέδων του στρες. Ξέρω ότι είναι εύκολο στα λόγια παρά στην πράξη, αλλά αυτό είναι το πιο σημαντικό βήμα γιατί ξέρουμε πώς το χρόνιο στρες επηρεάζει το σώμα μας. Περισσότερα για το πώς να διαχειριστείτε το στρες στην ανάρτησή μου εδώ.
- Καθαρός αέρας. Ο καθαρός αέρας και μια βόλτα στη φύση είναι επίσης μια πολύ καλή μορφή διαχείρισης και ανακούφισης από το στρες. Βγείτε στη φύση. Πάρτε αργές και βαθιές αναπνοές και χαλαρώστε.
- Το μοτίβο του ύπνου έχει σημασία. Η έλλειψη ύπνου είναι άλλος ένας παράγοντας στρες για το σώμα. Με το να μην κοιμάστε αρκετά, τα επίπεδα κορτιζόλης σας θα αυξηθούν και τα επινεφρίδια σας θα δουλέψουν υπερωρίες.
- Πείτε όχι στην καφεΐνη. Ίσως είστε το άτομο που ξυπνάει το πρωί και πίνει καφέ με άδειο στομάχι. Θα πρέπει να αλλάξετε αυτή τη συνήθεια, επειδή ο καφές προκαλεί αύξηση των επιπέδων κορτιζόλης σας.
- Μαγνήσιο. Το μαγνήσιο και οι τροφές πλούσιες σε μαγνήσιο, όπως τα λιπαρά ψάρια, το αβοκάντο, τα όσπρια, τα φυλλώδη λαχανικά και το μπάνιο με άλατα θειικού μαγνησίου υποστηρίζουν την υγεία των επινεφριδίων, εξισορροπώντας τα επίπεδα παραγωγής ορμονών.
Οι πληροφορίες αυτές σας παρέχονται για εκπαιδευτικούς και ενημερωτικούς σκοπούς, ώστε να σας βοηθήσουν να κατανοήσετε το σώμα σας και να βρείτε τη δική σας Ευεξία.